Romuald Adam Cebertowicz
Tytuł Honorowego Obywatela Miasta Głowna nadany Uchwałą Nr XII/96/03 Rady Miejskiej w Głownie z dnia 24 listopada 2003 roku.
Prof. Romuald Adam Cebertowicz był wybitnym przedstawicielem nauki polskiej. Wynalazł metodę zeskalania gruntów, która pozwoliła na szybkie i skuteczne przygotowanie terenu pod budowę wielkich obiektów przemysłowych. Cebertowicz działał nie tylko w kraju. Dzięki niemu uratowano, m.in. Pałac Piotra Wielkiego w Związku Radzieckim, zabytki Wenecji i Padwy, krzywą wieżę w Pizie we Włoszech.
Od 1977r. był honorowym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Głowna.
Prof. Cebertowicz wyróżniany był licznymi nagrodami państwowymi, otrzymał m.in. w 1949 r. nagrodę indywidualną I stopnia za opracowanie polskiej metody elektroiniekcji gruntów. Był też kawalerem licznych wysokich orderów i medali.
Zmarł w 1981 r. w Łodzi, jednak zgodnie ze swą wolą został pochowany na cmentarzu w Głownie.
Urodził się 07.02.1897 roku w Głownie w rodzinie naczelnika miejscowego urzędu powiatowego Adama i Stanisławy z Krzyżanowskich Cebertowiczów. W wieku siedmiu lat rozpoczął naukę w miejscowej szkole powszechnej. Od najmłodszych lat wychowywany był w duchu patriotycznym. W 1905 roku wziął udział w szkolnym strajku, w którym młodzież protestowała przeciwko rusyfikacji.
Po ukończeniu głowieńskiej szkółki w 1907r. rodzice wysłali syna do polskiej Szkoły Handlowej w Łowiczu. W 1912 roku władze carskie zamknęły placówkę z powodu patriotycznej postawy nauczycieli i uczniów. Cebertowicz został przeniesiony do prywatnej szkoły Radomskiego w Zduńskiej Woli, a po jej ukończeniu kontynuował naukę w rosyjskiej Szkole Realnej w Łowiczu, gdyż dawała ona możliwość wstępu na studia wyższe.
Wraz z wybuchem I wojny światowej Cebertowicze znaleźli się w guberni woroneskiej, a następnie w Moskwie, gdzie Adam otrzymał pracę w urzędzie pocztowym. Kontynuował naukę w reaktywowanej II Warszawskiej Szkole Realnej i w 1916r. uzyskał maturę.
W 1917r. rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii, ewakuowanej do Moskwy Politechniki Ryskiej. W czasie rewolucji październikowej walczył w ochotniczym oddziale saperskim, potem skierowany został do służby wartowniczej.
7 lutego 1919r. wraz z rodziną powrócił do kraju i rozpoczął pracę jako sekretarz głowieńskiego Magistratu oraz kontynuował przerwane studia na Wydziale Inżynierii Politechniki Warszawskiej.
Na wieść o trzecim zrywie narodowowyzwoleńczym na Śląsku opuścił Warszawę i stanął w szeregach powstańczych.
Od 1921 r. brał bezpośredni udział w walkach jako oficer baterii kpt. Mierzejewskiego I Dywizjonu artylerii powstańczej, m. in. W rejonie Kędzierzyna Koźla i pod Górą św. Anny. Po zakończeniu walk wrócił do stolicy. Aby moc utrzymać założoną rodzinę dorabiał korepetycjami i współpracował z prof. Ponikowskim przy pracach geodezyjnych w okolicach Kolna i Wołkowyska. W 1923 roku otrzymał stałą posadę w Głównym Urzędzie Statystycznym, kilka lat później objął kierownictwo Biura Kartograficznego. Jego dociekliwość i dokładność przyczyniła się do powstania wielu szczegółowych map i opracowań kartograficznych. W 1935 roku R. Cebertowicz obronił wysoko ocenioną prace dyplomową na temat: „Projekt drogi wodnej Dniestr - Prut. Kanalizacja Prutu oraz porty rzeczne w Stanisławowie i Kołomyi”, opracowaną pod kierunkiem prof. Rybczyńskiego i otrzymał stopień inżyniera budownictwa wodnego oraz lądowego.
Od 1939 roku zmienił charakter pracy, został inspektorem w Urzędzie Budownictwa Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach i nadzorował budowę licznych obiektów oświatowych i kulturalnych. W 1939 roku organizował prace związane z budową schronów i bunkrów śląskiego pasa umocnień obronnych, a następnie zgłosił się w koszarach 29 PAL w Grodnie, gdzie dowiedział się, że jego jednostka wyruszyła już na pozycje wyjściowe. Zatrzymał się na krótko w Głownie, by pożegnać się z rodziną i wyjechał do Tarnopola, potem do Kołomyi i mimo rozterek wewnętrznych przekroczył granice rumuńską, decydując się na dalszą walkę z Niemcami. Dostał się do obozu dla internowanych, skąd udało mu się zbiec i pod przybranym nazwiskiem panieńskim matki, przedostał się przez Jugosławię i Włochy
U boku aliantów bohatersko kontynuował walkę o niepodległość Polski, wsławiając się m.in. brawurową akcją dostarczania amunicji walczącym, dzięki czemu odparto ataki wroga i wojska polskie mogły przekroczyć granicę Szwajcarii, co pozwoliło im uniknąć niemieckiej niewoli.
Cebertowicz podczas pobytu w Szwajcarii uczestniczył wraz z żołnierzami w budowie drogi Susten Pass w Alpach i przepustu wodnego w Cazis nad Renem. Był też współorganizatorem Uniwersytetu Obozowego, kierował Wydziałem Inżynierii i prowadził zajęcia ze statyki budowli, fundamentowania i hydrauliki. Współpracował z naukowcami Politechniki w Zurychu, pracował w laboratorium mechaniki okruchów skalnych, przeprowadzał badania, czego efektem były liczne prace naukowe oraz materiał do planowego doktoratu na temat parcia w stanie spoczynku.
W marcu 1945 roku przedostał się do wielkiej Brytanii i tam zastał go koniec II wojny światowej.
6.I.19 46 roku powrócił do kraju, do Głowna. Tu dowiedział się o śmierci swego syna Wojciecha, który poległ w 1944 roku walcząc w szeregach partyzanckiego oddziału AK w lasach w rejonie Łowicza.
Od prof. Ponikowskiego otrzymał propozycje pracy na stanowisku w organizującej się Politechnice Gdańskiej, którą przyjął. Do jego zadań należała odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych. Doc. Cebertowicz pracował w Instytucie Wodnym. Opracował projekty odbudowy magazynów portowych, ujęcia wody dla portu gdyńskiego i fundamenty pod obiekty dla Marynarki Wojennej. Jednocześnie prowadziła zajęcia ze studentami z hydrauliki i hydrologii oraz mechaniki gruntów i fundamentowania.
W 1949 roku z rąk Prezydenta Rzeczypospolitej polskiej otrzymał nominację i tytuł profesora nadzwyczajnego.
Nie przerwał pracy naukowo-badawczej. Główne zagadnienia dotyczyły m.in. zjawiska osiadania gruntów pod budowlami, zastosowania zjawisk elektrokinetycznych do petryfikacji gruntów, jednoroztworowym zeskalaniem gruntu piaszczystego szkłem wodnym i chlorkiem wapnia, zeskalaniem gruntów o dużej zawartości części organicznych wykorzystaniem metody petryfikacji do zabezpieczania obiektów oraz konserwacji zabytków pochodzenia organicznego, pomiarami pola elektrycznego w zmiennym środowisku gruntowym, zastosowaniem analogii elektrycznej przy wyznaczaniu rozkładu naprężeń w gruncie, problematyką parcia deostatycznego, metodami zabezpieczania budowli hydrostatystycznych przed powstaniem podciśnienia, zawiesinami tikosotropowymi z rodzimych gruntów ilastych jako materiałem poślizgowym zmniejszającym tarcie przy budowie szybów i studni, podciśnieniem jako sposobem obniżania poziomu wód gruntowych, wpływem elektroosmozy na rozwój i życie roślin oraz wieloma innymi zagadnieniami. Efekty badań prowadzonych przez prof. R.A. Cebertowicza miały doniosłe znaczenie naukowe i praktyczne.
Metoda zeskalania gruntów wynaleziona przez prof. R.A. Cebertowicza zwana od jego nazwiska cebertyzacją pozwoliła na szybki i skuteczne przygotowanie terenu pod budowę wielkich obiektów przemysłowych ( m.in. Nowej Huty, kopalni węgla brunatnego nad Nysą, fabryk sody w Krakowie i Inowrocławiu, zakładów włókienniczych w Ozorkowie, zakładów przemysłowych w Wieliczce, Koszalinie, Szczecinie, Kołobrzegu, Hali Sportowej w łodzi i innych). Przyczynił się do uratowania wielu zabytków m.in. kamieniczek w Długim Targu w Gdańsku, kościołów w Poznaniu, Gieczu, Gnieźnie, Łodzi, zamków Czorsztynie, Toruniu, Kórniku. Zabezpieczył osuwające się skarpy i tym samym uratował przed runięciem kościół św. Anny przy trasie W-Z w Warszawie oraz zespół architektoniczny Sandomierza a jego metoda mumifikacji pozwoliła zabezpieczyć wykopaliska archeologiczne w prasłowiańskim Biskupinie.
Prof. Cebertowicza ceniono nie tylko w kraju. Wiele państw ubiegało się o powierzenie profesor kierownictwa nad wielkimi przedsięwzięciami z jego dziedziny. Dzięki niemu uratowano pałac Piotra Wielkiego w Peterhofie w Związku Radziecki, zabytki Wenecji i Padwy, krzywą wieżę w Pizie we Włoszech, starożytny zespół świątynny w Abu-Simbel w Egipcie. Przygotowywał teren pod budowę obiektów przemysłowych w Bułgarii, Rumunii, Hiszpanii, Chinach i w innych państwach.
17.04.1954 roku otrzymał nominację i tytuł profesora zwyczajnego oraz doktorat nauk technicznych. Współpracował blisko z licznymi instytucjami, stowarzyszeniami i placówkami naukowymi kraju i zagranicy, uczestniczył w konferencjach oraz sympozjach naukowych w Polsce i na całym świecie – od Hiszpanii po Kanadę. Jednocześnie, obok działalności naukowo-badawczej i dydaktycznej prowadził aktywne życie społeczno-polityczne: w latach 1952-57 reprezentował gdańskie społeczeństwo jako poseł na Sejm PRL: uczestniczył w pracach Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju; działa w Ogólnopolskim i Gdańskim Komitecie Frontu Jedności Narodu; w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację; w Towarzystwach Przyjaźni; Polsko-Radzieckiej, Polsko-Szwajcarskiej, Polsko-Fińskiej, Łączności z Polonią Zagraniczną; należał do Towarzystwa Przyjaciół Gdańska, Koła Wychowanków Ziemi Łowickiej. Od 1977 roku był honorowym członkiem Towarzystwa Przyjaciół Miasta Głowna.
Jego wybitne osiągnięcia naukowe, aktywność społeczno-polityczna oraz odwaga wykazana w latach walki o niepodległość wielokrotnie spotykała się z dowodami uznania ze strony najwyższych czynników państwowych.
Prof. Romuald A. Cebertowicz trzykrotnie wyróżniony został nagrodami państwowymi: w 1949 roku nagrodą indywidualną I stopnia za opracowanie polskiej metody elektroiniekcji gruntów (cebertyzacji), w 1965 roku nagrodą zespołową III stopnia za pracę nad zawiesinami tikosotropowymi, w 1971 roku nagrodą indywidualną II stopnia za opracowanie metody zabezpieczenia obydwu skarpy w Sandomierzu. Był też kawalerem licznych wysokich orderów i medali. Z krajowych odznaczeń, za udział w walkach o polski Śląsk nadano mu w 1921 roku Śląski Krzyż Walecznych oraz Odznakę Ofiarnych OKOP, w 1927 roku Gwiazdą Górnośląską, w 11972 roku Śląski Krzyż Powstańczy. Za działalność w okresie II wojny światowej uhonorowany został Odznaką 2 Dywizji Strzelców Pieszych i Odznaką Internowania oraz francuskim Medaille Commemorative Francaise de la Guerre 1939-1945 przyznanym w 1975 roku za wybitny wkład w rozwój nauki polskiej oraz działalność społeczno-polityczną w okresie powojennym przyznano mu: w roku 1949- Złoty Krzyż Zasługi (za wkład w dzieło umacniania pokoju na świecie), w 1974 – Medal XXX-lecia Polski Ludowej. Z zagranicznych posiadał wysokie odznaczenia radzieckie i chińskie oraz Medal XX-lecia Światowej Rady Pokoju nadany mu przez organizację w 1969 roku. Posiadał nadto szereg odznak honorowych, m.in. Odznakę „Za zasługi dla miasta Gdańsk” (1960r.) oraz „Zasłużony dla Ziemi Gdańskiej” (1965r.), Złotą Odznaką Honorową Towarzystwa Przyjaźni Polsko –Radzieckiej (1967 r.), Odznaką Zasłużonego Działacza Frontu Jedności Narodu (1974r.) i inne. Najwyższe odznaczenie – Order Budowniczych Polski Ludowej – za całokształt pracy naukowej, dydaktycznej i społecznej, Rada Państwa przyznała mu 20 lipca 1972 roku.
Prof. Cebertowicz-kierownik Katedry Gruntoznawstwa na Politechnice Gdańskiej w 1962 roku przeszedł na emeryturę, lecz jeszcze wiele lat służył swym wybitnym umysłem i bogatym doświadczeniem społeczeństwu prowadząc działalność pedagogiczną i naukową prowadził wykłady, przygotowywał teren pod budowę Huty Katowice i Bełchatowskiego Zagłębia Węglowego. W 1980 roku został mianowany członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk.
Profesor był jednym z najwybitniejszych gości zaproszonych w 1977 roku do Głowna-rodzinnego miasta R. Cebertowicza – na uroczyste obchody jubileuszu 550 lecia otrzymania przez Głowno praw miejskich. Od tego czasu często odwiedzał Głowno, aktywnie uczestniczył w jego życiu kulturalnym. Zmarł 15.01.1981 roku w Łodzi, bo tu mieszkał pod koniec życia. Jednak zgodnie ze swą ostatnią wolą został pochowany na cmentarzu w Głownie, gdyż nie zapomniał o mieście, w którym się urodził. Był wielkim patriotą, wybitnym przedstawicielem nauki polskiej i zasłużonym pedagogiem a jednocześnie skromnym człowiekiem, który nade wszystko ukochał ziemię rodzinną.