Ułatwienie startu młodym rolnikom
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapowiedziało ostatni, z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, nabór na działanie „Ułatwienie startu młodym rolnikom”.
Bezzwrotna premia finansowa dla osób zamierzających po raz pierwszy rozpocząć prowadzenie działalności rolniczej zawsze cieszyła się dużym zainteresowaniem. Wsparcie w wysokości 75 tys. zł pozwalało na podjęcie pierwszego wysiłku inwestycyjnego, było pierwszym impulsem rozwojowym dla nowych gospodarstw rolnych.
14 lutego 2014 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 201 opublikowano tekst jednolity rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Ułatwienie startu młodym rolnikom"1.
1. Kto może wnioskować o przyznanie pomocy?
2. Jakie dokumenty należy przygotować do skompletowania wniosku?
Aktualnie obowiązujące rozporządzenie mówi, że beneficjentem działania może być pełnoletnia osoba fizyczna, która w dniu złożenia wniosku nie ukończyła 40 roku życia, jest zdolna do pracy (nie jest rencistą), posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe i wcześniej nie prowadziła działalności rolniczej. W działaniu mogą uczestniczyć osoby, które rozpoczną samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego po otrzymaniu decyzji akceptującej udział w programie, ale nie tylko. Do programu dopuszcza się osoby, które rozpoczęły prowadzenie działalności rolniczej przed tym, jednak nie wcześniej niż 12 miesięcy przed złożeniem wniosku, a do decyzji o przyznaniu pomocy upłynie nie więcej niż 18 miesięcy. Kluczowe dla późniejszego rozliczenia programu wydaje się zastrzeżenie o "samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa". Oznacza to prowadzenie gospodarstwa osobiście, na własny rachunek i we własnym imieniu, ponoszenie kosztów i czerpanie korzyści w związku z jego prowadzeniem. Rozporządzenie określa, iż wyznacznikiem tej działalności jest posiadanie nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych większej od 1 hektara, wystąpienie o płatności bezpośrednie, uzyskanie pomocy finansowej z działań objętych SAPARD, rolniczym SPO
i PROW, uzyskanie kredytu preferencyjnego z dopłatami AR i MR, zgłoszenie zwierząt
do rejestru IRZ, ubezpieczenie społeczne w KRUS jako rolnik lub małżonek rolnika czy prowadzenie działu specjalnego produkcji rolnej. Jeśli którekolwiek z tych zdarzeń miało miejsce w czasie bardziej odległym niż 12 miesięcy od złożenia wniosku o dofinansowanie, wskazuje na prowadzenie działalności rolniczej, a tym samym kryterium rozpoczęcia tej działalności po raz pierwszy nie jest spełnione. Warunek związany z rozpoczęciem działalności rolniczej dotyczy tak właściciela nowo tworzonego gospodarstwa, jak i jego współmałżonka, przy czym wymogi określone powyżej odnoszą się również do czasu przed zawarciem związku małżeńskiego. Jeśli współmałżonek miał wcześniej gospodarstwo rolne, to - po pierwsze, nie mógł uczestniczyć w opisanych zdarzeniach w okresie dłuższym niż 12 miesięcy, a po drugie - wymaga się, by jego gospodarstwo weszło do małżeńskiej wspólności majątkowej lub do majątku wnioskodawcy.
Ci, którzy prowadzili działalność rolniczą nie dłużej niż 12 miesięcy, jak i ci, którzy dopiero tę działalność zamierzają uruchomić, muszą spełnić wymóg minimalnej
i maksymalnej powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie. Otóż wymaga się, by nowo utworzone gospodarstwo miało powierzchnię użytków rolnych równą co najmniej średniej krajowej z roku poprzedzającego rok złożenia wniosku i nie większą niż 300 hektarów.
W województwach, w których średnia powierzchnia gospodarstw jest mniejsza od średniej krajowej (np. w łódzkim) do programu dopuszcza się gospodarstwa mniejsze, pod warunkiem, że w ciągu 180 dni od przyznania pomocy osiągną średnią wojewódzką,
a w ciągu 3 lat - średnią krajową. Jak podaje AR i MR średnia powierzchnia gruntów rolnych w gospodarstwach z województwa łódzkiego wynosiła w roku 2013 - 7,57 ha, a średnia krajowa – 10,42 ha. Przy ustalaniu wymaganej wielkości gospodarstwa uwzględnia się różne formy władania: własność, użytkowanie wieczyste, dzierżawy na okres co najmniej 5 lat
z zasobów rolnych państwa lub długoterminowe - co najmniej 10-letnie - dzierżawy
od innych podmiotów, zawierane w formie aktu notarialnego. Czas trwania dzierżaw musi być zgodny z okresem obowiązywania programu.
Za odpowiednie kwalifikacje zawodowe uznaje się wykształcenie rolnicze na poziomie wyższym, średnim lub zawodowym, wykształcenie wyższe lub średnie nierolnicze
i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie. Wymagane kwalifikacje daje taki sam, 3-letni staż pracy plus tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy przydatny do prowadzenia działalności rolniczej. Za mających odpowiednie kwalifikacje zawodowe uznaje się również osoby z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym lub zawodowym nierolniczym, z tym, że wymaga się od nich dodatkowo 5-letniego stażu pracy w rolnictwie. Wyznacznikiem tego stażu może być okres ubezpieczenia społecznego jako domownik lub zatrudnienie
w gospodarstwie rolnym lub w spółdzielni rolniczej na podstawie umowy o pracę lub staż,
na stanowisku związanym z prowadzeniem produkcji rolnej. Nieposiadanie wymaganych kwalifikacji nie wyklucza z udziału w programie. Wnioskodawca musi złożyć deklarację,
a potem ją wykonać, iż w ciągu 3 lat od decyzji o przyznaniu pomocy wymagane wykształcenie uzupełni.
Ten, kto spełnia warunki wejścia i kto będzie w stanie w ciągu 180 dni od przyznania pomocy utworzyć gospodarstwo rolne o opisanych właściwościach może do oddziału regionalnego AR i MR złożyć wniosek o przyznanie pomocy. Wniosek składa się na formularzu, którego wzór udostępnia AR i MR. Nieodzownym załącznikiem do wniosku jest biznesplan, w którym należy przyjąć plan rozwoju gospodarstwa, który będzie konsumował co najmniej 70% z przyznanej premii i prowadził do osiągnięcia żywotności ekonomicznej gospodarstwa na poziomie co najmniej 4 ESU. Do wniosku należy dołączyć dokumenty stanowiące dowód na spełnienie opisanych powyżej wymagań. W zbiorze załączników, oprócz biznesplanu, powinny się znaleźć, m.in.: kopie dokumentów tożsamości, kopia dokumentu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub zobowiązanie do ich uzupełnienia, oświadczenie o braku ustalonego prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, oświadczenie o nieprowadzeniu działalności rolniczej przez wnioskodawcę i współmałżonka. Dodatkowo wymagane będą: zaświadczenia z KRUS o okresach ubezpieczenia społecznego jako rolnik lub małżonek rolnika lub o niefigurowaniu w ewidencji KRUS, zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego o okresach podlegania opodatkowaniu z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej lub o niefigurowaniu w ewidencji podatkowej. Dodatkowo, od osób, które wcześniej rozpoczęły prowadzenie działalności rolniczej, wymaga się przedłożenia dokumentów potwierdzających tytuł prawny do nieruchomości
i oświadczenia o spełnieniu standardów w zakresie ochrony środowiska, higieny i warunków utrzymania zwierząt.